Kiedyś obiecałem, że napiszę o Pentlandzie - naszym europejskim Przylądku Horn. Może kogoś moja pisanina zachęci do wybrania się tam...?
Cieśnina Pentland Firth oddziela archipelag Orkadów od północnej Szkocji. Jej długość wynosi ok. 13 Mm a szerokość waha się od 6,5 do 2,2 Mm. Brzegi cieśniny stanowią wysokie klifowe ściany z niezliczoną ilością podwodnych głazów wyłaniających się ponad powierzchnię morza podczas odpływu. Głębokość w głównym nurcie wynosi 55-90 metrów.
Pentland stanowi znaczący skrót na drodze Atlantyk-Morze Północne. Ruch statków w cieśninie nie jest duży, ale mijane jednostki potrafią "nieźle umilić" życie. Dodatkowo, w poprzek cieśniny pływa kilka linii promowych.
Pływy w cieśninie występują w układzie półdobowym. Portem odniesienia jest Dover.
Najbliższe porty schronienia dla jachtów, to po zachodniej stronie Scrabster, a po wschodniej Wick. Maksymalny pływ w rejonie wynosi ok. 4,5 m.
Okienko czasowe dla przejścia otwiera się po zachodniej stronie o -0530 HW Dover (+0435 HW Aberdeen) i trwa około 3 godzin. Po wschodniej stronie cieśniny okienko jest węższe, trwa niecałe 2 godz. i otwiera się o +0040 HW Dover (-0150 HW Aberdeen).
Nawigatorom, którzy zamierzają żeglować po wodach cieśniny gorąco polecam do zestawu standardowych pomocy nawigacyjnych dokupienie Admiralty Tidal Stream Atlas "Orkney and Shetland Island" (NP209) oraz mapę 2162 "Pentland Firth and Approaches" (1:50000).
Nasłuch radiowy prowadzi na k.16 stacja RNLI w Thurso (port Scrabster). W cieśninie jest zasięg GSM, można po pomoc dzwonić +44 1847893433.
I to byłoby tyle, jeśli chodzi o suche fakty. Na szczęście żeglarstwo nie opiera się jedynie o fakty, jest w żeglarstwie trochę magii i właśnie magia jest tym, co ludzi ciągnie do Pentland Firth, bo cieśnina ta jest miejscem naprawdę magicznym.
Choć prąd tam nie jest jakiś szczególnie duży (12 węzłów), nie jest nautycznie najtrudniejsza, jest głęboka, jest szeroka, a jednak, jest miejscem najgęściej zasłanym wrakami.
Od momentu założenia stacji ratownictwa morskiego w Thurso, prowadzona jest ewidencja katastrof. Pół tysiąca zatonięć i poważnych uszkodzeń statków na obszarze kilkunastu mil wyrobiło cieśninie jak najgorszą opinię. A gdy połączy się magię ze złą opinią, to serce się rwie, żeby tego zaznać.
A propos serca, locja Imray'a podaje, że wody północnej Szkocji nie są akwenem dla żeglarzy lękliwego serca (timorous heart)
zaś oficjalny "Pilot" UKHO o Pentlandzie wyraża się z ogromnym respektem i twierdzi, że przy wiatrach powyżej 7B przejście cieśniną jest zamknięte i całkowicie nieżeglowne.
Magię (i złą opinię) tego miejsca podtrzymują także wydawnictwa beletrystyczne. Kapitan Borkowski w "Szamanie Morskim" szedł tamtędy w gęstej mgle z pełną prędkością polegając na twierdzeniu, że: "żaden inny kapitan nie będzie taki głupi, żeby tędy we mgle chodzić"
Za przejście cieśniną przyznawano kiedyś nagrody "Żeglarz Roku".
Skąd to wszystko tak?
Pentland jest to jedyne miejsce w Europie, gdzie w wyniku współdziałania prądów ze specyficznym ukształtowania dna i nieregularną linią brzegową, pojawiają się na niespotykaną nigdzie indziej skalę: wiry, kipiele, przeciwprądy i wypiętrzenia.
Te właśnie unikalne zjawiska hydrologiczne są najczęstszą przyczyną kłopotów dotykających nie tylko nas - żeglarzy, ale także całkiem duże statki (np. tankowce idące do bazy paliwowej Scapa Flow), które w określonych warunkach mogą zostać obrócone nawet o 180 stopni. Na całym obszarze cieśniny woda zachowuje się dziwnie tworząc mniejsze lub większe wiry i przypominające wodospady niewielkie uskoki. Jest jednak kilka miejsc szczególnie "porąbanych", a przez to, szczególnie niebezpiecznych.
Trzy z tych miejsc, okryte jest w związku z ilością zatopionych statków tak złą sławą, że otrzymało własne nazwy. Są to, w kolejności z zachodu na wschód:
Mary man of May - jest to chyba najgroźniejsze miejsce w całej cieśninie. Rozciąga się pomiędzy wyspą Hoy a przylądkiem St, John's. Rodzi się przy południowym brzegu w czasie odpływu (prąd zachodni) i w miarę zwiększania się prędkości wody rozciąga się, na całą szerokość cieśniny. W momencie -0530 HW Dover zaczyna wygasać od strony St. John's Pt. umożliwiając przejście. Mary man of May ma strukturę kipieli ograniczonej stojącą falą przyboju. Słyszałem kiedyś taką opowieść załoganta, który spóźniony, nocą podążał na zachód: "Włączam szperacz a przed dziobem czarna, kilkumetrowej wysokości, pionowa ściana wody. Bałem się, że jacht nie zdoła się na nią wspiąć". W okresie sztormu z W lub NW przejście przez ten obszar jest dla jachtów niemożliwe.
Charakterystyczną cechą Mery man of May jest to, że fala wypiętrza się bardzo szybko (czas liczony w minutach) a kotłowanina dochodzących do 3-4 metry fal, jest straszna nawet w czasie sztilu.
The Swilkie - tam Dobry Bóg ćwiczył robienie pierdzielniku przed akcją w Sodomii i Gomorze, a później zapomniał po sobie posprzątać. The Swilkie leży w okolicach Swilkie Point (północny skraj wyspy Stroma). Swilkie, to kipiel urozmaicona wirami. Prąd w tamtym rejonie dochodzi do 12 węzłów a na obrzeżach wirów jego prędkość może wynosić nawet 16 (tak, tak, prawie 30 km/h!). Swilkie istnieje w czasie przypływu i odpływu, jednak bardziej brutalna jest przy prądzie zachodnim.
Duncansby Race - formuje się w okolicach Duncansby Head przy prądzie wschodnim (a w zasadzie SE)(-0500 HW Dover) i jest najgroźniejszy przy przeciwstawnych wschodnich wiatrach. DR rozszerza się w miarę upływu czasu ruchem przeciwnym do ruchu wskazówek zegara obejmując w szczytowym momencie (-0220 HW Dover) całą przestrzeń Inner Sound.
Pomimo istnienia tych "strasznych" miejsc gorąco zachęcam do odwiedzenia Pentland Firth. Przejście tamtędy zostawia niezapomniane wrażenia i stanowi znaczący punkt w żeglarskim życiorysie prowadzącego. Przy dobrej pogodzie, gdy dobrze policzymy pływ i znajdziemy się w odpowiednim miejscu o odpowiedniej porze, przejście cieśniny bywa banalne - zresztą, tam od wieków trwa żeglują i przeważnie się udaje
| Załączniki: |
|
Komentarz: Skan strony z atlasu pływów -0200 HW Dover PF_2bHW.jpg [ 48.05 KiB | Przeglądane 1637 razy ] |
|
Komentarz: Skan strony z atlasu pływów +0400 HW Dover PF_4aHW.jpg [ 48.16 KiB | Przeglądane 1631 razy ] |
czyli warto rozmawiać 